خست وزیر مامور تشکیل دولت جدید عراق درباره کردها و آن چه پس از رفراندوم تجربه کردند، تاکید می کند: "بزرگترین اشتباه اعراب، شادمانی آن ها از وقایعی است که اخیرا بر سر کردها آمده است. لازم است احساس مسئولیت کنیم و دست هایمان را به سوی کردها دراز کنیم. مشکل و اختلاف ما با آن ها نیست، بلکه با آن هایی است که احساسات ملی گرایانه نژادپرستانه را در آن ها بر می انگیزند و این سرنوشت را برایشان رقم زدند."

محمد توفیق علاوی نخست وزیر مامور تشکیل دولت جدید عراق دو سال پیش و در بحبوحه عمیق تر شدن اختلافات میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق پس از برگزاری رفراندم استقلال و مجازات اقلیم کردستان از سوی دولت مرکزی، مقاله ای با عنوان “تعامل میان کرد و عرب در میانه واقعیات و مطالبات” منتشر کرد. علاوی در این مقاله به صورت صریح و آشکار دیدگاه های خود را در خصوص مجموعه ای از مسائل مهم ملی مربوط به کردها و رفراندوم و تلاش ها برای تشکیل کشور کردستان اعلام کرد.

مسئله ملی نزد علاوی

وی در این مقاله آورده است:” لازم است عرب عراق خود را در جایگاه کردها در این کشور قرار دهد؛ همان گونه که لازم است کُرد عراق خود را به جای اعراب این کشور بگذارد، جدایی خواهی کردها به عنوان یک مطالبه و دغدغه نزد آن در عراق به سال های پایان جنگ جهانی اول باز می گردد و طی این سال ها خود را به صورت برجسته نشان داد. در مقطع تاریخی، ملی گرایی بر همه نگرش ها سایه انداخت. احساسات شدید ملی گرایی در میان اعراب به پیش از جنگ جهانی اول باز می گردد. مشکل و مسئله ای که احساسات ملی گرایی با آن مواجه است، عدم بنا نهاده شدن آن بر اصولی مشخصی و معین است. این گرایش، فکر و اندیشه شفاف و مشخصی را نمایندگی نمی کند. حاکمان می توانند این احساسات را تحریک و به اوج برسانند بدون آن که نتیجه آن برای فرزندان ملت؛ عدالت، خیر و منفعت و برابری را به دنبال داشته باشد. بزرگترین سند برای این ادعا سرنوشتی است که هیتلر برای ملت آلمان رقم زد. هیتلر به فرزندان ملت و کشور آلمان عشق می ورزید، اما این عشق و دوست داشتن بدون ارزش ها و اصل عدالت و برابری کافی نیست. هیتلر با هدف اعتلای شکوه و عظمت آلمان و مردم آلمان، احساست ملت آلمان را برانگیخت و با جهانیان به جنگ و نزاع برخواست، اما در نهایت این کشور را در جنگ دوم جهانی ویران کرد و دلیل آن نیز تهی شدن از اصل عدالت و برابری برای انسان ها و پیگیری مطالبات شخصی در جایگاه قدرت و قربانی کردن منافع ملی در این راه بود. افکار ملی گرایی هیچ ارزش و معیار و اصل و اساس شفاف و مشخصی برای حکمرانی قائل نمی شود.

نظر و نگرش علاوی در خصوص مسئله کُرد

وی در مقاله مذکور درباره مسئله کُرد نوشته است” از کُردها گلهمند نباشید، آن ها در دوران شعارهای ملی زندگی می کنند، همچون نسل پیشین اعراب در دوران خصومت سه جانبه علیه مصر در سال ۱۹۵۶٫ اگر جمهوری مهاباد در دهه چهل سده بیست باقی می ماند، احتمالا هم اکنون کردها از ملی گرایی کُردی نفرت داشتند و دلیل این امر نیز آن است که در ملی گرایی هیچ فکر و اندیشه شفاف و مشخصی دیده نمی شود. هیچ مانعی وجود ندارد که دولت ملی از سوی یک رژیم دیکتاتور و ستمگر اداره شود و در آن مقطع و پس از آن نیز سرنوشتی برای آن ها رقم بزند که صدام حسین برای عراق رقم زد. در گذشته و حال در ذهن و دیدگاه آن هایی که ساکن این منطقه هستند هیچ نشانه ای از وجود مفاهیم و ارزش های دمکراتیک دیده نشده است. شاید نیازمند گذشت چند دهه برای اعتلا و بها دادن به ارزش ها و مفاهیمی هستیم که رابطه ای عمیق با ارزیابی و نگاه ما به انسان، احترام به آن و ارزش نهادن برای ویژگی های انسانی و اندیشه و آزادی های شخصی دارند. متاسفانه هم اکنون این ارزش ها در عراق عربی و کردی محلی از اعراب ندارند.

وی در دامه می گوید: نمی توانم از کردها به دلیل رویکرد و احساسات ملی گرایانه آن ها که برای آن مبارز و تلاش کرده اند، گله‌مند باشم. نسل کشی انفال و بمباران شیمیایی حلبچه شاهدی است بر مقابله نگرش های ملی گرایانه از سوی رژیم ملی عربی که این حق را برای خود قائل است تا شعارهای ملی گرایی عربی را مطرح کند و همزمان به طرف مقابل این اجازه را نمی دهد که این رویکرد را داشته و شعارهای ملی گرایانه را سر دهد. به همین خاطر من با آن هایی که مجازات کردها را به دلیل مشارکت در رفراندوم لازم و ضروری می دانند مخالف هستم.

دیدگاه نخست وزیر جدید عراق در خصوص رفراندوم استقلال کردها در این کشور

علاوی نظر خود درباره موضوع رفراندوم استقلال اقلیم کردستان در سال ۲۰۱۷ را این گونه بیان می کند: سیاستمداران کُرد اشتباه بودن ارزیابی و تحلیل هایشان در خصوص رفراندوم را به خوبی درک کردند و از انجام این کار نیز پشیمان شدند. بزرگترین اشتباه اعراب، شادمانی آن ها از وقایعی است که اخیرا بر سر کردها آمده است. لازم است احساس مسئولیت کنیم و دست هایمان را به سوی کردها دراز کنیم. مشکل و اختلاف ما با آن ها نیست، بلکه با آن هایی است که احساسات ملی گرایانه نژادپرستانه را در آن ها برانگیختند و این سرنوشت را برایشان رقم زدند. لازم است که با طرح های آن ها مقابله کرد، نه ملت کُرد. اگر تعامل و رفتار ناشایستی با کردها به عنوان یک ملت داشته باشیم، بیش از پیش از ما دور خواهند شد و به آن هایی که به سمت و سوی ملی گرایی نژادپرستانه  سوق می دهند نزدیک می شوند و با این سیاست، پشتیبان اسرئیل در تحقق هدف افزایش جنگ و نزاع ساکنان و کشورهای منطقه خواهیم بود.

نگاه علاوی به حق تعیین سرنوشت

محمد توفیق علاوی نخست وزیر مامور تشکیل دولت جدید عراق درباره حق تعیین سرنوشت می گوید: حق تعیین سرنوشت حقی قانونی و طبیعی است و قوانین بین المللی به آن مشروعیت داده اند، اما من در مقطع حساس کنونی و با توجه به شرایط منطقه بر سر تلاش و تبلیغات با هدف تشکیل کشور کردستان، با کردها اختلاف نظر دارم. هم اکنون یک طرح اسرائیلی برای تجزیه کشورهای منطقه به کشورهای کوچک بر اساس طائفی و قومی و نزاع میان آن ها وجود دارد و آن چه که سندی است بر این ادعا، عدم پشتیبانی همه کشورها به جز رژیم اسرائیل از تشکیل کشور کردستان است. آیا اعلام این پشتیبانی به خاطر علاقه و دلسوزی آن ها برای کردها بود، پاسخ خیر است، هدف آن ها از پشتیبانی از تشکیل کشور کردستان، آغاز جنگ این کشور تازه تاسیس با عراق عربی و ایران و ترکیه و سوریه بود.

شایان ذکر است پس از گذشت دو ماه از استعفای عادل عبدالمهدی از منصب نخست وزیری دولت فدرال عراق و پذیرش درخواست استعفای وی از سوی مجلس نمایندگان، رئیس جمهوری این کشور در نهایت شامگاه شنبه علاوی را مامور تشکیل کابینه جدید دولت فدرال کرد تا جای دولت کنونی اداره امور را بگیرد و برای برگزاری انتخابات زودهنگام آماده سازی کند.