دسترسی ها

ممکن است این اتفاق برای شما پیش بیاید که شخصی از دادن بدهی خود به شما خودداری کند. در این حالت چه کاری باید انجام داد؟ درصورتی‌که بدهکار حاضر به پرداخت بدهی خود نباشد، طلبکار می‌تواند حکم جلب او را از دادگاه بگیرد. یا حتی اگر از مال شما کلاهبرداری یا سرقت شده باشد، شما می‌توانید برای حکم جلب درخواستی به دادگاه ارائه کنید.

حکم جلب چیست؟
حکم جلب در واقع همان قرار جلب است. حکم جلب، رأی و تصمیمی است که از سوی دادگاه برای فیصله‌دادن به اختلاف‌های دو طرف صادر می‌شود. در پرونده‌های حقوقی مثل اختلافات مالی مانند چک و اختلافات مربوط به طلاق مثل مهریه و نفقه دستور حکم جلب به‌راحتی صادر نمی‌شود و معمولا زمان زیادی خواهد برد ولی در پرونده‌های کیفری مثل سرقت و کلاهبرداری حکم جلب راحت‌تر و سریع‌تر ابلاغ می‌شود.

چه زمانی حکم جلب صادر می‌شود؟
به‌طور‌کلی حکم جلب در دو صورت صادر می‌‎شود؛ در حالت اول قاضی پرونده برای اینکه فرد متهم را برای اجرای حکم وادار کند حکم جلب وی را صادر می‌کند. این حالت زمانی است که حکم قطعی شده باشد. حالت دوم زمانی است که اتهام فرد موردنظر هنوز اثبات نشده باشد، در این صورت قاضی برای رسیدگی بیشتر در پرونده دستور جلب او را صادر می‌کند. اگر متهم بعد از دعوت از سوی قاضی، در دادگاه حاضر نشود این بار حکم جلب وی صادر خواهد شد.

جلب عادی با جلب سیار چه تفاوتی دارد؟
در صورتی که شاکی از نشانی محل زندگی فرد متهم اطلاع داشته باشد، آن را در اختیار قاضی و دادگاه قرار می‌دهد تا حکم جلب او صادر شود. این حکم جلب از نوع عادی است. در حکم جلب عادی قاضی حکم را به یک کلانتری خاص آن محل ابلاغ می‌کند. ولی اگر شخص طلبکار نشانی بدهکار را نداشته باشد یا متهم فراری باشد، در این صورت به دادگاه اعلام می‌کند و حکم جلب سیار صادر می‌شود. در جلب سیار حکم جلب به تمام کلانتری‌های حوزه قضائی صادر می‌‎شود تا متهم را هرچه سریع‌تر پیدا کنند. البته باید بدانید که در پرونده‌های حقوقی این‌چنینی دستور جلب مجازات به شمار نمی‌رود و حکم جلب فقط برای تحت فشار قراردادن متهم و ادای دین صادر می‌شود.

دستور جلب چگونه صورت می‌گیرد؟
شاکی خصوصی برای دریافت بدهی خود از متهم بدهکار به دادگاه شکایت می‌کند. شاکی بعد از شکایت و گرفتن حکم محکومیت بدهکار، اجرای حکم را به دادگاه ارائه می‌کند. حال اولین کاری که باید شاکی انجام دهد، معرفی یکی از اموال بدهکار به دادگاه است تا او را وادار به پرداخت بدهی کنند. البته ممکن است شخص بدهکار مال و اموالی نداشته باشد که بدهی خود را تسویه کند. در این صورت «طبق ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی ابتدا بدهکار به دادگاه احضار شده و دستور جلب او برای پرداختن به بدهی خود صادر می‌شود». چنانچه پرداخت بدهی به‌هیچ‌وجه میسر نباشد، قاضی متهم را تا زمان پراخت بدهی زندانی می‌کند. اگر فرد بدهکار قبل از پرداخت بدهی فوت کند، بدهی او بر عهده وراث خواهد بود.

مدت اعتبار حکم جلب
حکم جلب مدت زمان و اعتبار معینی دارد. اگر این مدت اعتبار به اتمام برسد و متهم پیدا نشود، شاکی پرونده می‌تواند به تمدید قرارداد اقدام کند زیرا بعد از گذشتن از زمان موعد حکم صادرشده فاقد اعتبار خواهد بود و برای ادامه رسیدگی به پرونده حتما باید تمدید شود.

مزایای داشتن وکیل در گرفتن حکم جلب
به‌طور‌کلی همواره داشتن وکیل حقوقی برای حل مسائل و مشکلات حقوقی ضروری است. بهتر است کار به کاردان سپرده شود. مثلا ممکن است شخص بدهکار اموال و دارایی بسیاری داشته باشد ولی ادعای نداری کند یا تمام اموالش را به نام یکی از نزدیکانش زده باشد تا بدهی خود را پرداخت نکند، در این شرایط دو حالت پیش می‌‌آید؛ اگر بعد از شکایت طلبکار، اموالش را به نام کس دیگری زده باشد، در این صورت اموالش توقیف می‌شود تا بدهی خود را پرداخت کند. ولی اگر اموالش را قبل از اینکه شکایتی انجام بگیرد، به نام دیگری زده باشد، کار سخت می‌شود و وجود وکیل برای پیشبرد پرونده به سود شاکی ضروری می‌شود.

قرار منع تعقیب چیست؟
قرار منع تعقیب یکی از قرارهای نهایی است که در مرحله تحقیقات مقدماتی صورت می‌گیرد و قرار مذکور صادر می‌شود. بازپرس یا دادیار پرونده این قرار را صادر می‌کند. اگر بازپرس پرونده بعد از انجام تحقیقات به این نتیجه برسد که اتهام به فرد موردنظر قابل اثبات نیست و دلایل و مستندات کافی برای آن وجود ندارد، او را رها می‌کند و دیگر قابل‌تعقیب نخواهد بود. در این صورت حضور وکیل برای اعتراض و خواستار تجدیدنظر به دادگاه لازم می‌شود. پس صدور این حکم دلایلی خواهد داشت. اگر اثبات شود عملی که متهم انجام داده، جرم نیست یا مثلا ممکن است متهم شرایط خاصی داشته باشد و جرم در حالت محجوریت رخ داده باشد، قرار منع تعقیب صادر می‌شود.به این ترتیب اگر بی‌گناهی فرد اثبات شود، حکم برائت فرد صادر می‌شود و دیگر مجرم شناخته نمی‌شود.

اعتراض به قرار منع تعقیب
بعد از درخواست تجدیدنظر و ارائه اعتراض شاکی پرونده به دادگاه فرستاده می‌شود تا این بار دوباره از سوی دادگاه بررسی شود و اگر صلاح بر این بود که دستور بازپرس صحیح نیست، دادگاه قرار بازپرس را نقض کرده و دستور جلب و رسیدگی به این پرونده را صادر می‌کند.

مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب چقدر است؟
اگر تصمیم دادستان مبنی بر پرداخت جریمه در عوض پرداخت جریمه باشد، متهم می‌تواند با پرداخت جریمه در نظر گرفته‌شده موجب بستن پرونده شود. ولی اگر متهم حاضر به پرداخت جریمه نشود و هنوز ادعای بی‌گناهی و مجرم‌نبودن کند، به معنی این خواهد بود که پرونده همچنان باز است و تحقیقات ادامه خواهد داشت.

چگونه حکم جلب را لغو کنیم؟
سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا می‌توان حکم جلب را لغو کرد؟
جواب سؤال مثبت است ولی بستگی به جرم و دادگاه تصمیم‌گیرنده هم دارد. درصورتی‌که اعسار شخص بدهکار تأیید شود، یعنی ثابت شود که اموالی ندارد که بدهی‌اش را پرداخت کند، فقط در صورتی لغو حکم جلب امکان‌پذیر خواهد بود که فرد با سپردن وثیقه آزاد شود، تا زمانی که تکلیفش مشخص شود.