دسترسی ها

«منوچهر اسماعیلی» اسطوره فراموش نشدنی دوبله ایران و صداپیشه نقش‌های ماندگار در سینما و تلویزیون روز دوشنبه ۳۱  مرداد ۱۴۰۱ بر اثر ایست قلبی در منزل خود در سن ۸۲ سالگی در تهران چشم بر جهان فرو بست.

منوچهر اسماعیلی مرد هزار صدای دوبله ایران، صداپیشگی شمار زیادی از هنرمندان سینمای ایران و فیلم‌های مشهور قبل و بعد از انقلاب را در کارنامه خود دارد. استاد منوچهر  اسماعیلی در هشتم فروردین ماه ۱۳۱۸ در شهر هنرمندپرور کرمانشاه دیده به جهان گشود.  قبل از گرفتن دیپلم، ترک تحصیل کرد و وارد عرصه گویندگی شد. او در دوران دبیرستان نیز سابقه کار هنری داشت و همراه با دوست و همکلاسی‌اش، بهروز وثوقی، نمایش ترجمه‌ شده‌ای را گیر آورده و چندین اجرا در مدرسه را تجربه کردند.

اسماعیلی کار حرفه‌ای دوبلاژ را از سال ۱۳۳۶ با رل‌گویی در نقش‌های کوتاه یا دوم و سوم آغاز کرد و از سال ۱۳۴۲ مدیریت دوبله بسیاری از فیلم‌های بزرگ سینمای ایران و جهان را به عهده گرفت. او از برترین و برجسته‌ترین گویندگان و مدیران دوبلاژ تاریخ کشورمان می‌باشد. صدای اعجاب‌انگیزش برای چندین نسل از ایرانی‌ها خاطره‌ساز، خیال‌انگیز و جاودانی است. تا بدانجا که بسیاری از هنرپیشگان نامدار سینمای ایران بخش بزرگی از شهرت و محبوبیت خود را مدیون صداپیشگی استاد اسماعیلی هستند.

اسماعیلی فعالیت دوبلوری را از سال ۱۳۳۸ در ۲۰ سالگی و با فیلم «دروازه‌های پاریس» با مدیریت دوبلاژ «علی کسمایی» به صورت حرفه‌ای آغاز کرده و خوش درخشید. سپس اوج کارش را در دوبله فیلم «بن هور» به مدیریت دوبلاژ «احمد رسول‌زاده» در سال ۱۳۴۱ تجربه کرد. این هنرمند در سال‌های پیش از انقلاب صداپیشگی نقش‌‌های بهروز وثوقی در فیلم‌های «قیصر»، «داش آکل»، «سوته دلان» و «رضا موتوری» را بر عهده داشت و همچنین به جای جمشید مشایخی در فیلم‌ «قیصر» و کمال‌الملک و هزاردستان نیز صحبت کرده بود و به جای داریوش ارجمند در سریال امام علی و فیلم ناخدا خورشید به کارگردانی ناصر تقوایی دیالوگ گفته است. صدای برخی از چهره‌های سریال «دایی‌جان ناپلئون» نیز از منوچهر اسماعیلی است. او دوبله هنرپیشه‌های مطرح هالیوودی و بازیگرانی چون استیو مک‌کوئین، همفری بوگارت، چارلتون هستون و کرک داگلاس را نیز انجام داده بود و همگی با صدای منوچهر اسماعیلی در ایران شناخته شده‌اند.

منوچهر اسماعیلی دوبله فیلم‌های بیشماری را بر عهده داشته است و همچنین مدیر دوبلاژ آثار مختلفی بوده است.او به صحبت کردن به جای چند شخصیت در یک فیلم با صداهای متنوع و تیپ‌گویی (صحبت با صداهای مختلف) شهرت دارد. اسماعیلی در سریال «هزاردستان» همزمان به جای شعبان (محمدعلی کشاورز)، رضا تفنگچی (جمشید مشایخی)، هزاردستان (عزت‌الله انتظامی) و جمشید لایق صحبت کرد.

او در فیلم هزاردستان به کارگردانی علی حاتمی به جای پنج شخصیت اصلی دیالوگ گفت. یکی از ماندگارترین هنرنمایی‌های اسماعیلی هم در فیلم «مادر» زنده یاد علی حاتمی بود که همزمان به جای سه بازیگر و سه شخصیت اصلی یعنی محمدعلی کشاورز، جمشید هاشم‌پور و اکبر عبدی صحبت کرده بود. از همین رو به او لقب «مرد هزار حنجره» یا «مرد هزار صدای دوبله ایران» داده‌اند.

منوچهر اسماعیلی صداپیشگی در آثار سینمایی بسیاری را هم در کارنامه حرفه‌ای خود داشت. او به جای آنتونی کوئین در نقش حمزه در فیلم رسالت «محمد رسول‌الله (ص)» صحبت کرده بود. فیلم کمیته مجازات به کارگردانی علی حاتمی، دکتر استرنج لاو محصول سال ۱۹۶۴ آمریکا، مجستیک محصول ۲۰۰۱ آمریکا بخشی از دوبله‌های درخشان اوست.

اسماعیلی بدون شک یکی از مهره‌های اصلی و اساسی دوبله در ایران بود و در کارنامه‌اش اسامی بسیار زیادی از بازیگران مطرح و فیلم‌های مهمی که به جایشان صحبت کرده، دیده می‌شود و خلاء حضورش به این سادگی‌ها پر نخواهد شد.

مرحوم اسماعیلی در فیلم‌های ماندگاری به جای هنرپیشگان بزرگ سینمای ایران و جهان صداپیشگی کرد. پاپیون محصول سال ۱۹۷۳ آمریکا به جای استیو مک‌کویین، جنگ و صلح به جای هنری فوندا، بن‌هور به جای چارلی هستون، اسپارتاکوس به جای لارنس اولیویه، طلسم شده به جای گری گوری پک، بینوایان به جای لینو ونتورا، سلطان کمدی به جای رابرت دنیرو، تاجر ونیزی به جای آل‌ پاچینو، و در سینمای ایران؛ قیصر، رضا موتوری، داش آکل، بلوچ و به جای جمشید هاشم‌پور در تاراج در نقش زینال بندری و صدای معروف رضا بیک‌ ایمانوردی، از جمله کارهای ماندگار این هنرمند فقید و تکرارنشدنی است.

در روز سیزدهم اسفند ماه ۱۳۸۸ یازدهمین جشن سینمایی و تلویزیونی «دنیای تصویر» میزبان ستارگان سینما و تلویزیون ایران بود. در این مراسم از یک عمر فعالیت منوچهر اسماعیلی با اهدای تندیس زرین حافظ تقدیر شد. در روز ۱۲ بهمن ماه ۱۳۹۶ آیین بزرگداشت استاد «منوچهر اسماعیلی» بهترین گوینده تاریخ دوبله ایران در مراسم افتتاحیه سی‌وششمین دوره جشنواره فیلم فجر برگزار شده و از سال‌ها فعالیت دوبله درخشان ایشان قدردانی شد.

زنده‌نام استاد منوچهر اسماعیلی (۱۴۰۱- ۱۳۱۸) چندین سال سرپرست انجمن و رئیس صنف گویندگان ایران بود. در سوابق کاری مرد هزارصدای جاودانه و بی‌رقیب در تاریخ دوبله ایران، مدیریت ارشد دوبلاژ بیش از ۲۰۰ فیلم سینمایی و تلویزیونی، سریال‌های تلویزیونی و برنامه‌های رادیویی، ایفای نقش در پست دوبلور و گوینده در بیش از ۱۵۰۰ اثر، نقش‌آفرینی در فیلم‌های سینمایی، مدرس فنون و تکنیک‌های گویندگی و مدیریت دوبلاژ دیده می‌شود.

منوچهر اسماعیلی، صداپیشه سرشناس و پیشکسوت سینمای ایران، ۶۵ سال در کار دوبله فعالیت کرد، دوبله‌های به‌یادماندنی از منوچهر اسماعیلی؛ صدایی به گستره‌ تنهایی تا اقتدار بود. با رفتنش انبوهی از آثار ماندگار از او به یادگار ماند؛ از شخصیت‌هایی که با صدای او جان گرفتند تا ستاره‌هایی که با صدای او درخشان‌تر شدند.

«منوچهر اسماعیلی» دوبلورِ حنجره طلایی کرمانشاه، این چهره ماندگار عرصه دوبله فیلم، بهترین گوینده تاریخ دوبله ایران بوده و از نوابغ دوران طلایی دوبلاژ ایران و جزو نسلی بود که با صداهای جادویی و ماندگار خود، جلوه دیگری به فیلم‌ها و سریال‌ها می‌دادند. نسلی که دیگر هرگز تکرار نخواهد شد.

• نویسنده : منوچهر جهانی