دسترسی ها

مکریان بوکان آنلاین؛ امروز سوم بهمن ماه، ۲۴مین سالگرد سفر ابدی استاد محمد ماملی (زادهٔ ۱۱ خرداد ۱۳۰۴ در مهاباد – درگذشتهٔ ۳ بهمن ۱۳۷۷ در مهاباد) اسطوره موسیقی و خنیاگر خوش آوای کورد، خوانندهٔ مطرح، بی‌نظیر و برجسته موسیقی کوردی بود.

محمد، فرزند سعید، فرزند علی، در سال ۱۳۰۴ خورشیدی در محلهٔ “خڕێ” در شهر مهاباد زاده شد. روان‌شاد سعید ماملی، پدر محمد، از خوش‌صدایان معاصرِ وفایی، شاعر عارف مهابادی بوده و بیش‌تر اشعار وفایی را با صوت دل‌نشین خود خوانده‌ است. سعید ماملی دارای پنج فرزند به نام‌های حسین، محمد، مطّلب، حسن و جعفر بوده که حسین سال‌ها قبل بدرود حیات گفته و می‌گویند خوش‌صوتی او کم‌نظیر بوده‌است. خانوادهٔ ماملی به‌ طور عموم صدای خوب و دلنشینی دارند.

محمد ماملی در سال ۱۳۱۷ خورشیدی نخستین آهنگ خود را اجرا کرد و تا سال ۱۳۷۱، با ۵۴ سال سابقهٔ هنری، بیش از ۳۰۰ ترانه اجرا کرد. محمد ماملی در سال ۱۳۴۲ سفری به قلعه دزه و سلیمانیه کرد و چند ترانه را در آن جا اجرا و ضبط نمود. هم‌چنین در سال‌های میانی دهه چهل در فاصله سال‌های ۱۳۴۵ و ۱۳۴۶ در رادیو کوردی تهران چندین ترانه زیبا و ماندگار با همراهی ارکستر موسیقی کشور آذربایجان و همخوانی استاد حسن زیرک، هاشم فدایی، ملا حسین عبدالله‌زاده ضبط کرد.

کتابی با عنوان بازی بێریان: ژیان و گۆرانی‌یه‌کانی موحه‌مه‌د ماملێ (جلد اول، محمد حسن احمد، بغداد، چاپخانهٔ الحوادث، ۱۹۸۳) در مورد محمد ماملی به چاپ رسیده‌ است که در آن تعداد ترانه‌های اجرا شده توسط این هنرمند بیش از ۷۰۰ آهنگ نوشته شده‌ است. شعر تعدادی از ترانه‌های او توسط حاج هاشم نانوازادگان سروده شده‌است که متأسفانه در کتاب مذکور نامی از سرایندهٔ اشعار مربوط به حاج هاشم برده نشده و نوشته شده شعر این آواز برگرفته از فولکلوریک است.

محمد ماملی چند ترانهٔ دوصدایی هم با روان‌شاد ملا حسین عبدالله‌زاده اجرا کرد. ملا حسین در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۰۶ شمسی در قریهٔ اگریقاش (ایندرقاش) از توابع مهاباد به دنیا آمده بود و از ۱۴سالگی کار خوانندگی را شروع کرد و در طول عمر خود بیش از ۵۰۰ آواز و ترانهٔ مختلف در حوزه موسیقی شادمانی کوردی اجرا کرده بود.

در اواخر سال ۱۳۷۲ خورشیدی محمد ماملی به بیماری فراموشی (آلزایمر) مبتلا شد و در بهمن ماه سال ۱۳۷۷ درگذشت. او در مقبرهالشعرای مهاباد با حضور جمعیت زیادی در کنار آرامگاه استاد محمد قاضی، مترجم نامدار و استادان و شاعران جاودانه فرهنگ و ادبیات کوردی هه‌ژار و هیمن به خاک سپرده شد.

• نویسنده : منوچهر جهانی