دسترسی ها

موکریان بوکان آنلاین | مەنسوور جیهانی ـ فیلمه‌کانی به‌شی پیشبڕکێی “سینه‌مای کوردی” و “سینه‌مای جیهان” له یازدەیه‌مین خولی فێستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی “دهۆک” ده‌ستنیشان کران.

یازدەیه‌مین خولی فێستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی “دهۆک” Duhok بە یادی سینەماکاری هەرمانی کورد “یەڵماز گۆنای” Yılmaz Güney دەرهێنەری براوەی خەڵاتی گەورەی “چڵە خورمای” فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “کان”ی فەڕەنسا (۱۹۸۲)، به سه‌رۆکایه‌تی “ئه‌میرعه‌لی محه‌مه‌دتاهیر”، بە دەرهێنانی هونەریی سینه‌ماکاری کورد “شەوکەت ئەمین کورکی”، به دروشمی “وه‌رزش” و “وه‌رزش بۆ هه‌موان” و به نمایشی ۱۰۷ به‌رهه‌م له سینه‌ماکارانی وڵاتانی جۆراوجۆری جیهان لە چوارچێوەی فیلمە بڵیندە سینەماییەکان، کورتە فیلم و بەڵگەفیلمەکان لە چەندین بەشی پێشبڕکێی و دەرەوەی پێشبڕکێی و هه‌روه‌ها به پشتیوانی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له ڕۆژانی ۹ تا ۱۶ی دێسامبه‌ر/ کانوونی یه‌که‌می ۲۰۲۴ لە هۆڵی “کۆنگرە”ی زانکۆی دهۆک و کۆمه‌ڵه‌ی سینه‌مایی “دهۆک مۆڵ” لە شاری دهۆک لە هەرێمی کوردستان به‌ڕێوه‌ده‌چێت.

ڕکابه‌ریی بۆ به‌ده‌ستهێنانی ۷ خه‌ڵاتی سه‌ر‌‌ه‌کی فێستیڤاڵ

“ڕه‌وه‌ند زه‌ید” Ravand Zaid به‌رپرسی به‌شی “سینه‌مای کوردی” یازدەیه‌مین خولی فێستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی “دهۆک” له کۆنگره‌ی ڕۆژنامه‌وانی ئه‌م ڕووداوه سینه‌ماییه گوتی: له ڕۆژی ۱۵ی حوزه‌یران/ جوونی ۲۰۲۴ وه‌رگرتنی فیلمه‌کانمان له ڕێگای ده‌رگای فیلمه‌وه‌ بۆ به‌شداریی له یازده‌یه‌مین خولی ئه‌م فێستیڤاڵه ده‌ست پێکرد و له کۆتاییدا له ڕۆژی ۱ی ئه‌یلوول/ سێپته‌مبه‌ری ۲۰۲۴ ژماره‌ی ۱۸۰ فیلمی کوردیمان به‌ده‌ست گه‌یشت؛ که دوای هه‌ڵسه‌نگاندن له لایه‌ن ئه‌ندامانی لێژنه‌ی هه‌ڵبژاردنی فێستیڤاڵه‌وه، ۴۶ فیلم له قۆناغی کۆتایی بۆ به‌شداریی له به‌شه‌کانی پێشبڕکێی و ده‌ره‌وه‌ی پێشبڕکێی “پانۆڕامای سینه‌مای کوردی” Kurdish Panorama ده‌ستنیشان کران که بۆ به‌ده‌ستهێنانی ۷ خه‌ڵاتی سه‌ر‌‌ه‌کی فێستیڤاڵ، له‌وانه؛ باشترین فیلم، باشترین ئه‌کته‌ری پیاو، باشترین ئه‌کته‌ری ژن، باشترین سیناریۆ، باشترین ده‌رهێنان، خه‌ڵاتی “فیپێڕشی” FIPRESCI  واته فیدڕاسیۆنی نێوده‌وڵه‌‌تی ڕه‌خنه‌گرانی فیلم و هه‌روه‌ها خه‌ڵاتی پارێزگای دهۆک، پێکه‌وه ڕکابه‌ریی ده‌که‌ن.

فیلمه سینه‌ماییه‌کانی به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای کوردی”

هه‌‌روه‌ها گوتی: له به‌شی فیلمه سینه‌ماییه‌کانیبه‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای کوردی”، ۸ فیلمی سینه‌مایی بۆ به‌شی پێشبڕکێی سه‌ره‌کی هه‌ڵبژێردراون که بریتین له: “کچ و منداڵ” The Virgin and Child  له ده‌رهێنانی “بنه‌وشه بێریڤان” Binevsa Berivan له به‌لژیکا، “براوه‌کان” Winners له ده‌رهێنانی “سۆلین یۆسێف” Soleen Yusef له ئه‌ڵمانیا، “ئه‌و کاته‌ی گه‌ڵای گوێزه‌کان زه‌رد ده‌بێت” When The Walnut Leaves Turn Yellow له ده‌رهێنانی “مێهمێت عه‌لی کۆنار” Mehmet Ali Konar له تورکیا، “هیوا” Hêvî له ده‌رهێنانی “ئۆڕهان ئینجێ” Orhan Ince له تورکیا، “ساکار” Sakar له ده‌رهێنانی “ئیبڕاهیم سه‌عیدی” له ئێران، “کۆچه‌ر” Caucher له ده‌رهێنانی “موشفیق شوجاعی” له ئێران، “سیناریست” Scenarist له ده‌رهێنانی “سامی سه‌باح” Sami Sabah له هه‌رێمی کوردستان و هه‌روه‌ها “ڕۆژت باش” A Happy Day له ده‌رهێنانی “هیشام زه‌مان” Hisham Zaman له نۆڕوێژ.

به‌ڵگه‌فیلمه بڵینده‌کانی به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای کوردی”

به‌رپرسی به‌شی “سینه‌مای کوردی” له درێژه‌ی قسه‌کانیدا گوتی: ئه‌مساڵ بۆ به‌شی پێشبڕکێی به‌ڵگه‌فیلم، ۸ فیلم هه‌ڵبژێردراون که بۆ به‌ده‌ستهێنانی خه‌ڵاتی باشترین به‌ڵگه‌فیلم، له‌گه‌ڵ یه‌کتریی ڕکابه‌ریی ده‌که‌ن که بریتین له: “بێ‌نیشتمان وه‌کوو با” landless like the wind له ده‌رهێنانی “بورهان ئه‌حمه‌دی” له ئێران، “هێشووه‌کانی تووڕه‌یی” The Grapes of Wrath له ده‌رهێنانی “ماریا ماوتی” له ئێران، “گێلاوێ” Gelawe له ده‌رهێنانی “محه‌مه‌د حه‌مزه‌پوور” له ئێران، “خه‌ونی ڕۆژین” Rojin is Dream له ده‌رهێنانی “سروه عه‌لی وه‌یسی” له ئێران، “کوڕیی کوێستان” Son of Mountain له ده‌رهێنانی “ئیحسان که‌مه‌رخانی” له ئێران، “مه‌لافه سپییه‌کان” White Sheets له ده‌رهێنانی “زانیار عه‌زیزی” له ئێران، “وتووێژیی ژنان” GotûbêJin له ده‌رهێنانی “نیعمه‌ت قه‌تار” Nimet Gatar له تورکیا و هه‌روه‌ها “ئیسماعیلی ئێمه” Our Ismail له ده‌رهێنانی هاوبه‌شی “فاتین کانات” Fatin Kanat و “ئۆندێر ئینجه” Önder İnce له تورکیا.

کورته فیلمه‌کانی به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای کوردی”

“ڕه‌وه‌ند زه‌ید” له کۆتایی قسه‌کانیدا جه‌ختی کرده‌وه: له به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای کوردی”، ۱۲ کورته فیلمی چیرۆکی هه‌ڵبژێردراون که بۆ به‌ده‌ستهێنانی دوو خه‌ڵاتی باشترین کورته ‌فیلم و خه‌ڵاتی لێژنه‌ی دادوه‌ران له‌گه‌ڵ یه‌کتریی ڕکابه‌ریی ده‌که‌ن که بریتین له: “موری” Morî له ده‌رهێنانی “یه‌عقووب ته‌کین‌تانگاج” Yakup Tekintangaç له تورکیا، “ماڵی مانگ” House of the Moon له ده‌رهێنانی “حه‌میدڕه‌زا مه‌قسوودی” له ئێران، “له‌ودیوی هزره‌وه” Beyond The Mind له ده‌رهێنانی “له‌نیا نووره‌دین” له هه‌رێمی کوردستان، “کوڕ” Son له ده‌رهێنانی “سامان حوسێن‌پوور” له ئێران، “له‌ناکاو” Untimely له ده‌رهێنانی “محه‌مه‌د عه‌بدولعه‌زیز” له هه‌رێمی کوردستان، “هه‌رێم” له ده‌رهێنانی هاوبه‌شی “حه‌بیب زه‌هیرنیا”و “مه‌یسه‌م ئه‌میری”  له ئێران، “دیوار، دیوار” Wall, the Wall له ده‌رهێنانی “یۆسف ئۆڵمێز” Yusuf Ölmez له تورکیا، “خۆماڵی” Home-Made له ده‌رهێنانی “ڕۆژدا ئێزگی ئۆڕاڵ” Rojda Ezgi Oral له تورکیا، “ماڵیک نزیکی خۆر” A House Near the Sun له ده‌رهێنانی هاوبه‌شی “مریه‌م سه‌مه‌دی” و “ڕۆنی شاملیان” Roni Schamlian له ئێران، “لیمۆ له هه‌موو شتێک ئاگادار بوو” Limo knew everything له ده‌رهێنانی “ئیدریس مه‌حموودیان” له ئێران، “گاڕان” Garan له ده‌رهێنانی “مه‌حسوون ته‌شکین” Mahsum Taşkın له تورکیا و هه‌روه‌ها “به‌رازه‌کان” Boars له ده‌رهێنانی “ڕامین محه‌مه‌دیار” له ئێران.

فیلمه سینه‌ماییه‌کانی به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای جیهان”

له درێژه‌ی ئه‌م کۆنگره ڕۆژنامه‌وانییه‌دا “سامان مسته‌فا” Saman Mustafa به‌رپرسی به‌شی “سینه‌مای جیهان” له یازدەیه‌مین خولی فێستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی “دهۆک” گوتی:

ئه‌مساڵ ۵۷۰ فیلم له ڕێگای ده‌روازه‌ی فیلم، له لایه‌ن ده‌رهێنه‌رانی وڵاتانی جۆراوجۆریی جیهان به‌ده‌ستمان گه‌یشت و هه‌ندێک فیلمیشمان له فێستیڤاڵه نێوده‌وڵه‌تییه‌کانی فیلم هه‌ڵبژارد؛ که له کۆتاییدا ‌بۆ به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای جیهان”، ۹ فیلمی سینه‌مایی ده‌ستنیشان کراون که بۆ به‌ده‌ستهێنانی دوو خه‌ڵات، له‌وانه؛ خه‌ڵاتی “یەڵماز گۆنای” Yılmaz Güney بە ناونیشانی گرینگترین خه‌ڵاتی فێستیڤاڵ و خه‌ڵاتی “به‌هره‌مه‌ندی نوێی” New Talent Award  له‌گه‌ڵ یه‌کتریی ڕکابه‌ریی ده‌که‌ن که ناوه‌کانیان بریتین له: “ئیشه‌ڵا کوڕێک” Inshallah a Boy له ده‌رهێنانی “ئه‌مجه‌د ئه‌لڕاشید” Amjad Al Rasheed به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئه‌رده‌ن، فه‌ڕه‌نسا، میسر، عه‌ڕه‌بستان و قه‌ته‌ر، “خه‌ونه‌کانی سوڵتان” Sultana’s Dream له ده‌رهێنانی “ئیزابێل هێرگۆڕا” Isabel Herguera به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئیسپانیا، ئه‌ڵمانیا و هیندستان، “تۆڕه به‌تاڵه‌کان” Empty Nets له ده‌رهێنانی “بێهرووز که‌ره‌می‌زاده” به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئێران و ئه‌ڵمانیا، “مێلۆدی” Melody له ده‌رهێنانی “بێهرووز سه‌بت ڕه‌سووڵ” به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئێران و تاجیکستان، “مانگ” Moon له ده‌رهێنانی “کۆردووین ئه‌یووب” Kurdwin Ayub له نه‌مسا، “فارووق” Faruk له ده‌رهێنانی “ئه‌سڵی ئۆگهێ” Aslı Özge  له تورکیا، “به شوێن گیان‌په‌نایه‌ک بۆ به‌ڕێز ڕامبۆ” Seeking Haven For Mr. Rambo له ده‌رهێنانی “خالید مه‌نسوور” Khaled Mansour به‌رهه‌می هاوبه‌شی میسر و عه‌ڕه‌بستان، “ئاندریا ته‌ڵاق وه‌رده‌گرێت‌” Andrea Gets a Divorce له ده‌رهێنانی “یۆسف حه‌یده‌ر” Josef Harder  له نه‌مسا و هه‌روه‌ها “یه‌کێک له‌و ڕۆژانه‌ی که حه‌مه‌ ده‌مرێت” One of Those Days When Hemme Dies له ده‌رهێنانی “مورات فیرات‌ئۆغڵۆ” Murat Fıratoğlu له تورکیا.

به‌ڵگه‌فیلمه بڵینده‌کانی به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای جیهان”

هه‌‌روه‌ها گوتی: ئه‌مساڵ بۆ به‌شی پێشبڕکێی به‌ڵگه‌فیلمی “سینه‌مای جیهان”، ۷ فیلم هه‌ڵبژێردراون که بۆ به‌ده‌ستهێنانی خه‌ڵاتی باشترین به‌ڵگه‌فیلم پێکه‌وه ڕکابه‌ریی ده‌که‌ن که بریتین له: “شێره‌کانی میزۆپۆتامیا” Lions of Mesopotamia له ده‌رهێنانی “لۆسین ڕیید” Lucien Reed له ئه‌مه‌ریکا، “داره بێده‌نگه‌کان” Silent Trees له ده‌رهێنانی “ئاگنیشکا زۆیفکا” Agnieszka Zwiefka له پۆڵه‌ندا، “ئه‌و وشانه‌ی که ژنان ڕۆژێک وتیان” The Words Women Spoke One Day له ده‌رهێنانی “ڕافائێل پیلۆسیۆ” Raphaël Pillosio له فه‌ڕه‌نسا، “ئه‌مه ئه‌و شوێنه نییه که ئێوه خه‌ڵکی ئه‌وێن” It Ain’t Where You are From له ده‌رهێنانی “فیلیپ جه‌ماڵ ڕه‌شید” Philip Jamal Rachid به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئیماڕات، به‌حره‌ین، لوبنان و عه‌ڕه‌بستان، “کچه نه‌خۆشه‌کان” Sick Girls له ده‌رهێنانی “گیتی گڕۆتێر” Gitti Grueter له ئه‌ڵمانیا، “هه‌رمانه‌کان” Immortals له ده‌رهێنانی “ماجا تچۆمی” Maja Tschumi به‌رهه‌می هاوبه‌شی سویسرا و عێراق و هه‌روه‌ها “به‌هه‌شت” Al Djanat له ده‌رهێنانی “کلۆئێ ئایشا بوڕو” Chloé Aïcha Boro له فه‌ڕه‌نسا.

کورته فیلمه‌کانی به‌شی پێشبڕکێی “سینه‌مای جیهان”

“سامان مسته‌فا” له کۆتایی کۆنگره‌ی ڕۆژنامه‌وانی یازدەیه‌مین خولی فێستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی “دهۆک” ڕایگه‌یاند: له به‌شی کورته فیلمی چیرۆکیش ۱۱ فیلم له به‌شی پێشبڕکێی سه‌ره‌کی هه‌ڵبژێردراون و بۆ به‌ده‌ستهێنانی خه‌ڵاتی باشترین کورته فیلم له‌گه‌ڵ یه‌کتریی ڕکابه‌ریی ده‌که‌ن که بریتین له: “لۆمێنی سروشتی” Lumen Naturae له ده‌رهێنانی “ئاڕتوور سوکیاسیان” Arthur Sukiasyan له ئه‌رمه‌نیا، “له‌و کاته‌وه، من سه‌رقاڵی فڕین بووم” Ever Since, I Have Been Flying له ده‌رهێنانی “ئایلین گۆکمێن” Aylin Gokmen له سویسڕا، “دڵۆپی کارگا” Factory Drop له ده‌رهێنانی “پێتجا پۆلکڕابێک” Petja Pulkrabek له ئه‌ڵمانیا، “پۆنتێر” Punter له ده‌رهێنانی “جێسۆن ئادام مازێل” Jason Adam Maselle  به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئه‌فریقای باشوور و ئه‌مه‌ریکا، “ڕۆژێکی زه‌ماوه‌ند” A Wedding Day له ده‌رهێنانی “ئه‌شره‌ف ئه‌جراوی” Achraf Ajraoui له فه‌ڕه‌نسا، “ماڵه‌وه ۱۱۷ کیلۆمه‌تر دوورتره” Home is 117 km Away له ده‌رهێنانی “ماڕتا سمێرچینسکا” Marta Smerechynska له ئۆکڕاین، “نزیکه‌ی به‌شێوه‌ی سه‌تاسه‌د ناڕاست” Almost certainly false له ده‌رهێنانی “کانسۆ بایدار” Cansu Baydar له تورکیا، “چ که‌سێک هه‌تاویی خۆش ده‌وێت” Who Loves the Sun له ده‌رهێنانی “عه‌ڕشیا شه‌کیبا” له که‌نه‌دا، “خابۆر” Khabur له ده‌رهێنانی “نه‌فیسه فه‌تحوڵڵازاده‌” به‌رهه‌می هاوبه‌شی ئێران و ئه‌ڵمانیا، “ناقیس یه‌ک” Minus One له ده‌رهێنانی “فوڕات ئۆزمێن” Ferhat Ozmen له تورکیا و هه‌روه‌ها “پاش بیست و یه‌ک حه‌توو” ۲۱ Weeks Later له ده‌رهێنانی “نه‌سرین محه‌مه‌دپوور” له ئێران.

پردی پەیوەندیی نێوان دەرهێنەرە کوردەکان و سینەماکارانی جیهان

فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “دهۆک” بە یادی سینەماکاری هەرمانی کورد “یەڵماز گۆنای” Yılmaz Güney دەرهێنەری براوەی خەڵاتی گەورەی “چڵە خورمای” فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “کان”ی فەڕەنسا (۱۹۸۲) و بە مەبەستی پردی پەیوەندیی نێوان دەرهێنەرە کوردەکان و سینەماکارانی سەرتاسەری جیهان و هەروەها ڕەخساندنی ئاڵووگۆڕی کەلتووری نێوان نەتەوەکانی دنیا دامەزراوە.

• نویسنده : منصور جهانی