به گزارش اختصاصی پایگاه خبری مکریان بوکان آنلاین، کشور ایران یکی از غنی‌ترین منابع گاز جهان است و پس از ایالات متحده آمریکا و روسیه، سومین تولیدکننده بزرگِ گاز در کل جهان است، پس چنین کشوری چگونه با کمبود گاز مواجه می‌شود؟ اقتصاد انرژی در کشور ما به هم ریخته است و دلیل کمبود گاز در سومین تولیدکننده گاز در جهان، نبود بودجه و دانش فنی کافی برای استخراج گاز و مشکلات الگوی مصرف گاز است. مدتی است، تأمین گاز مایع در استان‌ها و مناطق مختلف کشور برای روستاییان و مردم به دغدغه‌ای اساسی تبدیل شده است. این روزها کپسول گاز مایع به دُری گرانبها و نایاب تبدیل شده و هیچ کس نیز مسئولیت این مشکل را بر عهده نمی‌گیرد. برای بررسی دلایل مهم کمبود گاز مایع در سطح کشور و سرگردانی مصرف کنندگان گاز مایع و تأثیرگذاری اجرای طرح توزیع الکترونیکی فروش سوخت گاز مایع با دکتر «ابراهیم فتاحیان» رئیس انجمن تأسیسات‌های گاز مایع ایران و معاون توسعه شرکت بوتان گاز کشور به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
دکتر «ابراهیم فتاحیان» کارشناس حوزه گاز و انرژی و مدرس دانشگاه در خصوص دلایل و علت کمبود سوخت گاز مایع در سطح کشور و سرگردانی مصرف کنندگان به ویژه در روستاهای فاقد پروژه‌های گازرسانی با اشاره به اجرای طرح توزیع الکترونیکی گاز مایع بیان می‌کند:
کمبود گاز مایع یا (ال.پی.جی LPG) در هفته‌های گذشته و به ویژه روزهای اخیر ناشی از برنامه بسیار خام و غیر کارشناسی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران مبنی بر اجرای طرح توزیع الکترونیکی فروش گاز مایع است. ۴٫۵ میلیون نفر از جمعیت ایران تحت شبکه گازرسانی کشور نیستند. مبنای این طرح نیز بر این اساس است که هر خانوار محروم از نعمت لوله‌کشی گاز شهری، ماهانه معادل سه عدد سیلندر گاز ۱۱ کیلویی LPG (گاز مایع مصرفی خانگی) یارانه نقدی دریافت کرده و مبلغ این یارانه به کارت یارانه سرپرست‌های خانوار واریز می‌شود و سپس این کارت‌ها فقط برای دریافت یا خرید سیلندر گاز مایع مصرفی خانگی قابل استفاده است. بخش دوم طرح برای اصناف و صنایع مصرف کننده گاز مایع است که از گاز مایع به عنوان سوخت مصرفی شغل و صنفشان استفاده می‌کنند، البته مستلزم این است که این اصناف اولا دارای پروانه کسب باشند، سپس در سایت تجارت آسان ثبت نام نموده و بعد از تأیید توسط ادارت صمت، تعیین سهمیه شده و سپس این سهمیه به سامانه الکترونیکی درخواست فرآورده‌های نفتی (سدف) که سامانه مختص سهمیه و سوخت اعطایی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران به خانوارهای مصرف کننده نفت سفید، گازوئیل و گاز مایع است، انتقال داده بشود و صنوف و صنایع هم فقط از همان طریق، گاز دریافت کنند. بقیه اقشار به هیچ وجه از نظر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران حق استفاده از سیلندر گاز مایع را ندارند. اساس کلی طرح و تفکر و ایده طرح توزیع الکترونیکی فروش گاز مایع، تفکر و ایده خوبی است، اما شیوه اجرا و شیوه‌نامه و آئین‌نامه نوشته شده برای آن به دلایل متعدد بسیار غیر کارشناسی است.
از نظر شما دلایل اصلی غیر کارشناسی بودن طرح توزیع الکترونیکی فروش گاز مایع چیست؟
در وهله اول، کارشناسان شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران فقط با تعداد بسیار محدودی از شرکت‌های توزیع کننده گاز مایع مشورت کرده و بخش عظیمی از فعالان صنعت گاز مایع در کشور برای تدوین و تهیه طرح محروم و کاملا بی‌خبر بوده‌اند. اساس این طرح برپایه دستگاه‌های (پی.او.اس POS) یا پوز بانکی و پایانه‌های فروش بانکی است که کارت یارانه سرپرست خانوار در همان پوزها تعریف شده است. یکی از مشکلات عدیده و اشکال دومی که مترتب بر این طرح و برنامه است، این که زیرساخت بانکی برای این کار آماده و مهیا نیست و بسیاری از دستگاه‌های پوز کارایی لازم را برای این کار ندارند. ایراد سوم طرح این است که بر پایه زیرساخت مخابرات و شبکه موبایل و شبکه اینترنت طراحی شده است. یعنی در محل‌هایی که دستگاه‌های کارت‌خوان یا پی.او.اس کار می‌کنند، توانایی شناسایی کارت‌ها را دارند، اما در سایر محل‌ها این توانایی و امکانات وجود ندارد که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران هیچ فکری و پیش‌بینی برای آن مناطق کم‌تر برخوردار نکرده است، به ویژه حد اقل در منطقه بوکان در جنوب استان آذربایحان غربی تعداد زیادی روستا هستند که هنوز آنتن دهی موبایل ندارند، چه رسد به شبکه اینترنت، به همین خاطر مصرف کنندگان روستاهای مذکور و مناطق محروم، اساسا در این طرح تعریف نشده‌اند. این سه اشکال عمده یعنی عدم آشنایی کامل با حوزه گاز مایع، دوم زیرساخت ضعیف بانکی و سوم زیرساخت بسیار ضعیف مخابرات در نظر گرفته نشده و طرح به صورت انفجاری و دفعتا شروع شده است.
اجرای طرح توزیع الکترونیکی فروش سوخت گاز مایع چه مشکلاتی را برای شرکت‌های توزیع کننده و نمایندگان فروش گاز مایع در سطح کشور ایجاد کرده است؟
آغاز این طرح از قفل شدن یا بلوکه شدن سهمیه شرکت‌های توزیع کننده گاز مایع از پالایشگاه‌ها شروع شده است، یعنی به نحوی که ۵۵ درصد سهمیه شرکت‌ها بلوکه شده و موکول و منحصر به این مسئله شده که این شرکت‌ها ابتدا تراکنش بانکی ایجاد کنند، یعنی ۴۵ درصد دریافتی را به وسیله پی.او.اس‌ها یا کارت‌خوان‌های بانکی توزیع نمایند و سپس به مرور بخش دیگر سهمیه گاز یا بخش دوم سهمیه رفع بلوکه شده و توانایی برداشت داشته باشند.
آیا شما برای پیگیری تصحیح ایرادات و رفع اشکالات کارشناسی اجرای طرح توزیع الکترونیکی فروش سوخت گاز مایع اقداماتی انجام داده‌اید؟
بنده به عنوان رئیس انجمن تأسیسات‌های گاز مایع کشور به همراه اعضای محترم هیئت مدیره این انجمن بارها با کارشناسان مختلف مرکز و مدیران ستادی بخش‌های مختلف شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در تهران صحبت کرده و ایرادات طرح را به آن‌ها رسانده‌ایم، اما تمام آن‌ها فقط با یک جمله کلیشه‌ای پاسخ پیگیری‌ها و تلاش‌های مداوم ما را داده‌اند، که همان جمله هم برای شانه خالی کردن و فرار خودشان از قبول مسئولیت است، زیرا می‌گویند که این طرح یک دستور حکومتی است و باید اجرا بشود. در حالی که دستورات حکومتی همه کارشناسی شده‌اند و هیچ کدام نیز بدون طی کردن مراحل کارشناسی مبسوط و عمده و گسترده اجرا نمی‌شوند.
وزارت نفت در موضوع کمبود سوخت گاز مایع در کشور که به دلایل یاد شده ایجاد شده است، چه نقشی دارد؟ برنامه و استراتژی وزارت نفت به عنوان نماینده حاکمیت برای مدیریت بخش هیدروکربوری و رفع مشکل کمبود سوخت گاز مایع چیست؟
یک بخش دیگر از مشکلات طرح الکترونیکی کردن فروش سوخت گاز مایع، هم مربوط به ذهنیت آقای «بیژن زنگنه» وزیر نفت دولت قبلی و مخالفت بسیار شدید، اما بدون دلیل ایشان با توسعه صنعت گاز مایع در کشور بود. چنان چه در جلسات و مکان‌های مختلف، ایشان همیشه گاز مایع را به عنوان «شیر خفته» مطرح می‌کردند! این ذهنیت متأسفانه به کارشناسان مرکز و مدیران بخش‌های مختلف شرکت ملی پخش و پالایش و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران منتقل شده و با همان ذهنیت، مخالفت بی‌خود و بی‌دلیلی با توسعه صنعت گاز مایع دارند. چنان چه گاز مایع در مجموعه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران تبدیل به جوجه اردک زشت شده است، در حالی که گاز مایع از سوخت‌های بسیار پُرقدرت و محبوب جهت استفاده خودروها در کشورهای مختلف جهان است؛ در ترکیه ۴۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی از گاز مایع استفاده می‌کنند. هم‌چنین در روسیه بیش‌تر از ۵۰ درصد مصرف سوخت ناوگان حمل و نقل عمومی از گاز مایع است و همین طور در کره جنوبی و یا اتوبوس‌های زرد رنگ در کشورهای آمریکا و کانادا که به اتوبوس مدرسه معروف هستند، انحصارا سوختشان گاز مایع است.
در فصل‌های سرد پاییز و زمستان قطعا افزایش مصرف در گاز LPG خواهیم داشت؛ باید سهمیه بیش‌تری اختصاص یابد در حالی که به دلیل عدم تأمین مناسب و مکفی گاز، مشکلاتی برای مردم در تأمین گاز LPG ایجاد شده است. با توجه به مصرف سوخت گاز مایع در تعداد انبوه خودروها در این راستا چه راهکارهایی اتخاذ شده است؟
بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها و بالا رفتن تدریجی قیمت بنزین برای بسیاری از اقشار محروم و کم درآمد، گاز مایع جایگزین بنزین برای استفاده در خودروهایشان شد، چنان که می‌دانیم خودروهای مورد استفاده اقشار محروم اکثرا از خودروهای فرسوده، کار کرده و قدیمی است و با توجه به این که سوخت گاز مایع بسیار قویست، برای این خودروها کاملا به صورت مطلوب جواب داده است. طبق شنیده‌های ما از شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران حدود ۲ میلیون خودرو از گاز مایع جهت سوخت استفاده می‌کنند. جالب است که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام می‌کند که ما در مقابل این دو میلیون خودرو، یعنی در واقع دو میلیون خانوار و چند میلیون نفر جمعیت کشور هیچ گونه مسئولیتی نداریم. مسئولان و مدیران شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در جلسات متعدد عنوان کرده‌اند که هدف اصلی طرح الکترونیکی کردن فروش گاز مایع، جلوگیری از استفاده سوخت در این خودروهاست؛ در حالی که این مصرف کنندگان سوخت نیز شهروندان کشورمان هستند و جزو شهروندانی هم هستند که از انواع و اقشار مختلف مردم از محروم، مغازه‌دار، کارمند، خانواده معزز شهدا، ایثارگران و از تمام اقشار کم‌تر برخوردار در میان آن‌ها وجود دارند که در زمره این دو میلیون مالکان خودروهایی می‌باشند که همواره استفاده کننده سوخت گاز مایع هستند و مشکلات فراوانی برای آن‌ها به وجود می‌آید.
پیشنهاد و راهکار شما برای برون رفت از این وضعیت و رفع مشکل کمبود گاز مایع چیست؟
در این راستا شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران می‌تواند به جای مخالفت بی‌خود و بی‌دلیل با توسعه صنعت گاز مایع، روند مصرف سوخت را در خودروهای کشور ساماندهی کند؛ چنان که در بند (هـ) تبصره یک قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مجلس شورای اسلامی طرح اتوگاز یا استفاده از گاز مایع در داخل خودروها را تصویب کرده است، اما شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران بر اساس همان ذهنیت بی‌دلیلی که قبلا داشته است، به انحا و روش‌های مختلف از زیر بار اجرای قانون مصوب مجلس که تأیید شده شورای محترم نگهبان هم می‌باشد، شانه خالی کرده و فرار می‌کند و در اواخر شهریور ماه گذشته و مهر ماه سال جاری با بلوکه کردن سهمیه شرکت‌های مختلف توزیع گاز بحران عظیمی در کشور ایجاد کرده است. بی‌گازی ناشی از وضعیت به وجود آمده در شهریور و مهر ماه امسال و کمبود گاز مایع و سرگردانی مصرف کنندگان گاز مایع دقیقا به دلایلی است که ذکر کردم.
- نویسنده : ابراهیم عثمانی
- منبع خبر : مکریان بوکان آنلاین
Thursday, 21 November , 2024